Ne olursa senin için tesadüf dersin? Şans nedir ki? Peki ya olasılıklara ne demeli? Bu yazıda bunların hepsi hakkında konuşup bu olayı kapatıyoruz artık.
Etrafta her zaman tesadüfler hakkında atıp tutan hatta olasılık denen bilimi öldürüp cinayet suçu işleyen birileri vardır. Belkide sen de bu katillerden birisin. Düşünce deneyi denen bir olay vardır. Mesela Kelvin derece bu yöntemle bulunmuştur. Kelvin denen amca hiç bir zaman kelvin diye bir termometre yapmamıştır sadece mümkün olan en düşük sıcaklığı sıfır kabul eden bir ölçü sistemi oluşturmuştur. Ve sistem şu anda bilimde en çok kullanılan sıcaklık ölçü birimidir. Genelde felsefede çok kullanılır. Gerçek hayatta olma potansiyeli olan sosyolojik durumlar zihinde canlandırılır mesela evsiz bir adam bilerek hapse girmek için hırsızlık yapsa gerçekten suçlu mudur? Gibi. Veya Einstein’ın zihninde yaptığı tren deneyleri gibi. Düşünce deneyi denen kavramı oturttuktan sonra hemen olasılıklar üzerine konuşalım. Olasılık denen bilim aslında bir olay üzerine hüküm vermekten ibarettir. Bir olayın gerçekleşmesi mümkün müdür yoksa imkansız mıdır. Bu kadar. Bir olay ya olur yada olmaz. Her şey böyle değil midir. Eğer bir olay olabilecek bir olay ise bu olay illa tek bir şekilde, tek bir yolla olmak zorunda değildir. Farklı şekillerde de olabilir. Mesela farklı bir şehire gidecekseniz önünüzde gidebileceğiniz bir sürü yol vardır. Çünkğ yol yabdılar. Tekrardan hatırlatalım bir yere varacağımız kesindir ama farklı yollardan gidebilme hakkı her zaman bizdedir. İşte bu yollardan her zaman aynı şekilde gitmek zorunda değilizdir. Hepsinin doğru olma durumları eşit değildir. Bazıları daha doğrudur düzdür asfaltlıdır duble yoldur falan. Bazıları da kıytırık kuyturuk yollarıdır. Şimdi bir ara verip elimizdeki olguları tekrar edelim. Bir olayı inceliyoruz. Bu olay ya olacak ya olmayacak. Olacaksa nasıl olacak. işte olasılık budur. Anladım mı çocuğum, soru var mı? O zaman hemen sıradaki konu milli piyango üzerinden devam edelim. Milli piyangoyu kazanma olasılığınız on milyonda birdir. Neden on milyonda(10.000.000) birdir diye sorabilirsiniz haklı olarak. Çünkü on milyon bilet vardır. Eğer elli milyon bilet olsa herhangi bir kişinin kazanma olasılığı elli miyonda bir olurdu. Herkes için bu böyle. Zengin de olsan fakir de olsan eğer elinde bir bilet varsa kazanma olasılığın on milyonda bir. Ama bir kişinin milli piyangoyu kazanma olasılığı her zaman yüzde yüzdür. Yani bir kişi her halükarda milli piyangoyu kazanır. Anlatmak istediğim şu. Bir olayın gerçekleşme olasılığı on milyonda bir gibi küçük bir olasılık, mini minnacık bir olasılık bile olsa eğer o olay kesin olarak gerçekleşecekse isterse milyarda bir olsun o olay gerçek olur. Burdan varmamız gerekn nokta şudur. Tüm evrendeki atomlara bir numara verip bir piyango düzenlesek bak o kadar büyük hani sizin zihninizin alamayacağı büyüklükte bir piyango ama biz burda düzenliyoruz (10 üzeri 80 tane atom vardır). Ne olur? Evet bildin sonuçta piyango makinesi nooluyoruz karşim demez ise bir tane atom illaki piyangoyu kazanır. Kazanma olasılığı 10 üzeri 80 de bir olduğu halde kazanır. İşte bu tesadüf üzerine atıp tutanlar bu olasılık üzerinden yürüyüp sayıklarlar. Neymiş efendim: “o kadar düşük olasılklı bir şey de, şu da, bu da.” Geçin bunları organizmalar ilk önce gidin matematik öğrenin hatta ilk önce gidin toplama çıkarma öğrenin. Lisede sözel bölümde oluyup da ondan sonra utanmadan sıkılmadan bize gelip olaslık gibi bir bilim üzerinden nutuk çekmeye kalkmayın, harcanırsınız. Ama sizde bunu ne idrak edecek ne kabul edecek olgunluk, karakter, ahlak yok. Ama sen kendini üzme. Piyangoda görüşmek üzere.
Yorumlar
Yorum Gönder